Zawory kulowe należą to najbardziej znanych i używanych rozwiązań umożliwiających odcięcie dopływu gazu bądź wody. Gdzie są używane? Dzięki trwałości oraz uniwersalności są używane przede wszystkim w instalacjach domowych, ale znalazły również zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu.

Co trzeba wiedzieć o zaworach kulowych?

Nazwa zawory kulowe pochodzi od budowy ich mechanizmu, nazywane są także zaworami obrotowymi lub kurkami kulowymi. Z czego składa się zawór kulowy? Główny element to kula z wydrążonym wewnątrz otworem, jej celem jest przepuszczanie czy też blokowanie przepływu substancji. Ważna informacją jest to, że zawory kulowe mają kontakt z takimi materiami jak: gaz, woda (zima, gorąca), olej, sprężone powietrze. Konstrukcja i sposób działania zaworów powoduje, że wyróżniają się one wytrzymałością oraz doskonałą szczelnością, odpornością na zanieczyszczenia. Kurki kulowe do wykorzystania w przemyśle, posiadają korpus oraz kulę z mosiądzu lub ze stali nierdzewnej. Uszczelnienie zaworu wykonane jest z teflonu czasami wzmocnione włóknem szklanym. Ważne! W zaworach kulowych dla przemysłu ich ciśnienie robocze może wynosić do kilkudziesięciu bar.

Obszary użytkowania zaworów kulowych

Zawory kulowe do wody znajdują się dziś w każdym domu. Ponadto różne ich typy są stosowane w prawie wszystkich gałęziach przemysłu i mogą być używane jako zawory odcinające i regulacyjne.

Gdzie wprowadzane są zawory kulowe:

• Przemysł chemiczny - zawory kulowe sprawdzają się przy różnych procesach chemicznych. Ich zadaniem jest regulacja przepływu zarówno substancji bezpiecznych jak i agresywnych.

• Przemysł spożywczy - kurki kulowe przeznaczone są do regulacji przepływu różnych płynów: soki, woda, syropy, mleko, oleje, itp.

• Przemysł naftowy i gazowy - zawory obrotowe przeznaczone są do zastosowania są w rurociągach, instalacjach przesyłowych, terminalach do monitorowania przepływu gazu i ropy naftowej.

• Przemysł energetyczny – zawory kulowe wykorzystywane są do regulacji przepływu pary wodnej, mediów chłodzących, olejów a także innych nośników energii.

• Przemysł papierniczy - kurki kulowe służą są do regulowania cyrkulacji wody, jak też różnych roztworów chemicznych itp.

• Ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja (HVAC) - kurki kulowe są stosowane do kierowania przepływem powietrza, wody, glikolu, oraz innych mediów chłodzących oraz grzewczych w instalacjach.

• Potrzeby domowe - zawory obrotowe są niezbędne w instalacjach gazowych i wodociągowych do monitorowania przepływu gazu oraz wody. Teraz są szeroko stosowane w zaopatrzeniu w wodę do regulacji przepływu wody i odcinania jej, w tym w kranach, podczas instalacji pralek i zmywarek, liczników.

Jak zbudowane są zawory kulowe oraz jaki jest sposób ich działania?

Z czego zbudowany jest zawór kulowy? Składa się z dźwigni ręcznej, korpusu, gniazda, wałka zwrotnego. Zawiera kulę, z otworem która znajduje się wewnątrz cylindrycznej rury. Co się dzieje, gdy zawór jest otwarty? Wtedy kula obraca się i następuje przepływ gazu bądź cieczy. Co się dzieje, gdy kurek jest zamknięty? Następuje zablokowanie kulki w cylindrze i nie ma przepływu. Jednak, gdy przekręcimy zawór o 90 stopni kula zakryje gniazdo i nastąpi przepływ substancji. Do obracania kulki wykorzystywana jest ręczna dźwignia z ograniczeniami ruchu, może mieć również kształt obręczy lub motylka. Budowa zaworu kulowego jest prosta, ale doskonale spełnia on zadanie, uniemożliwiając rozszczelnienie i przeciekanie.

Rodzaje korków kulowych?

Jest kilka rodzajów zaworów obrotowych:

• Półcalowe – doskonałe do wykorzystania w instalacjach wodnych, służą do podłączania wężyków hydraulicznych.

• Dwucalowe – to zawory główne odpowiadające za doprowadzenie wody do budynku.

• Trzycalowe – wykonują zadanie uzupełniające odcinka, którego celem jest doprowadzenie wody do instalacji.

• Kątowe – nie posiadają klasycznej dźwigni, ale motylek bądź też niewielkich rozmiarów pokrętło. Ten rodzaj zaworów kulowych posiada niewielkie rozmiary, są instalowane w miejscach, gdzie brakuje dużej przestrzeni.

• Ze śrubunkiem – aby je przekręcić trzeba użyć trochę więcej siły, w tym przypadku nie ma klasycznej dźwigni, ale jest motylek.

• Z filtrem – są wyposażone w filtr, który zatrzymuje zanieczyszczenia, dlatego nie przenikają one do innych części instalacji. Zanieczyszczenia wyłapywane są przed pompą dzięki czemu zwiększa się trwałość całej instalacji.

• Kołnierzowe – znajdują zastosowanie w dużych rurociągach. Ten rodzaj zaworów pracuje pod dużym ciśnieniem, a montowanie z zastosowaniem kołnierza gwarantuje mu prawidłową trwałość oraz szczelność.

• Samopompujące: umożliwiają przepływ cieczy w obie strony, bez potrzeby wykorzystywania pompy.

Jest również podział na zawory kulowe spustowe, wysokościowe, gniazdowe, jedno-dwu-trzyczęściowe oraz trójdrożne z pełnym przepływem. W przypadku ostatniego modelu, kula nie posiada zwykłego otworu przelotowego, ale w kształcie litery L albo T i media są dzielone na jeden lub dwa strumienie. Dostępne są także zawory kulowe: czterodrożne i pięciodrożne. Prosta budowa oraz sposób działania kurków kulowych powoduje ich bezawaryjność, wytrzymałość i niską cenę. Aby wybrać odpowiedni element kulowy, należy zwrócić uwagę na materiał i średnicę rury, dostępność miejsca instalacji oraz współczynnik jakości. Zawory można zamontować zarówno w pozycji poziomej, pionowej i skośnej, ważne, aby działały w pozycji całkowicie zamkniętej lub otwartej.

Czym się kierować kupując zawór kulowy?

Wybierając zawór kulowy trzeba uwzględnić rodzaj substancji do jakiej będzie on zastosowany. Te zawory z przeznaczeniem do wody mogą mieć dwa kolory: zawór czerwony do wody ciepłej i niebieski do wody zimnej. W przypadku kupowania kurka kulowego do przepływu gazu jego cechą charakterystyczną będzie żółta rączka. Trzeba kierować się także parametrami technicznymi, to znaczy: średnica rur w danej instalacji, to do niej dopasowujemy odpowiadający jej zawór kulowy. Innym ważnym czynnikiem są także zakresy ciśnienia, jakie dany zawór obsługuje, nieprawidłowy wybór może przyczynić do powstania awarii.

W przypadku dobierania zaworu obrotowego do wody pitnej, dobrym rozwiązaniem będzie model z filtrem, ponieważ oczyści on wodę z zanieczyszczeń oraz będzie przeciwdziałać namnażaniu się w niej groźnych dla zdrowia bakterii. Zastosowanie kurków kulowych doskonale zabezpieczy mieszkanie zarówno przed wyciekiem gazu jak i zalaniem. Jest bardzo przydatny, gdy konieczne będzie dokonanie wymiany baterii wannowej lub umywalkowej, ponieważ nie będzie potrzeby odcinania wody w całym mieszkaniu. Po zainstalowaniu kurka kulkowego trzeba wykonać czynności kontrolne. Jest to konieczne, ponieważ trzeba mieć pewność, że przez zawór nie przedostaje się powietrze, posiada on prawidłową szczelność i można go bezpiecznie używać.