Czyste ręce to punkt wyjścia do zdrowia każdego człowieka. W obliczu coraz większej liczby zagrożeń epidemiologicznych np. koronawirus i bakteriologicznych, utrzymanie czystości rąk staje się priorytetem każdego człowieka. Higiena rąk – bo o nią chodzi, wielu osobom wydaje się czymś zupełnie oczywistym, o czym nie trzeba im przypominać. To bardzo dobra wiadomość. Niestety nie brakuje również osób, dla których podstawowe zasady higieny są obce.

Niezależnie badania przeprowadzone na świecie dowodzą, że zaledwie 67% kobiet i 37% mężczyzn myje ręce po wyjściu z toalety. Czy to oznacza że higiena rąk jest pojęciem w dalszym ciągu bardzo abstrakcyjnym, o którym niewiele wiemy? Mycie rąk przed i po skorzystaniu z toalety, przed jedzeniem lub po powrocie do domu, np. z zakupów to konieczność. W ten właśnie przez niemyte ręce będą rozprzestrzeniać się liczne choroby, wywołane bakteriami oraz wirusami.

W niniejszym artykule zamierzamy obszernie omówić wydawać by się mogło proste zagadnienie, jakim jest higiena rąk. Przedstawiamy liczne aspekty z nim związane. Jak myć ręce. Jak długo myć ręce. Kiedy myć ręce. Czym myć ręce oraz jakie mogą być konsekwencje braku higieny rąk.

Higiena rąk – prawidłowy sposób mycia dłoni

Zacznijmy od tego, co naszym zdaniem jest najważniejsze. Czyli tego jak powinna wyglądać prawidłowa higiena rąk. Patrząc na to, jak spora liczba osób myje dłonie, można odnieść wrażenie że podstawowe zasady nie są im znane. Najczęściej popełniane błędy to zbyt krótki czas mycia dłoni i mało dokładna technika. Właśnie od technika mycia rąk zależy ich higiena. Aby skutecznie usunąć wszelkie zanieczyszczenia, konieczne jest dokładne przestrzeganie wszystkich zaleceń.

Higiena rąk – instrukcja mycia dłoni

1. Nanieść na wewnętrzną stronę dłoni mydło lub preparat dezynfekujący.

2. Pocierać o siebie wewnętrzne strony dłoni.

3. Położyć jedną dłoń na grzbiecie drugiej, przeplatając palce obu dłoni. Zmienić dłonie.

4. Złożyć dłonie razem, przeplatając palce.

5. Grzbiet palców dłoni schować w drugiej dłoni, splatając palce razem.

6. Pocierać obrotowo jeden kciuk, zaciśnięty w drugiej dłoni. Zmienić dłonie.

7. Pocierać obrotowo jedną dłoń do tyłu i do przodu zaciśniętymi palcami drugiej dłoni. Zmienić dłonie.

8. Spłukać dłonie pod bieżącą wodą.

9. Zakręcić wodę bez użycia dłoni – np. przez ręcznik lub łokciem.

10. Wysuszyć dłonie.

Stosowanie się do przedstawionej instrukcji sprawia, że higiena dłoni zostanie zachowana na najwyższym poziomie. Jak można zauważyć, instrukcja nie pomija żadnego ważnego elementu dłoni, które przy innych metodach w ogóle nie są uwzględniane. Większość osób myjąc dłonie, w rzeczywistości czyści tylko ich wewnętrzną i zewnętrzną stronę. Pozostałe elementy w ogóle są pozbawione higieny. W szczególności dotyczy to tych niżej wymienionych.

Higiena rąk – najczęściej popełniane błędy

• Nie umyte palce – przyglądając się osobom myjącym dłonie, można zauważyć że sporo z nich zapomina o pojedynczym myciu palców. Stosując się do instrukcji zamieszczonej powyżej, wszystkie palce są uwzględnione w procedurze dokładnej higieny rąk.

• Nie umyte przestrzenie między palcami – czy przestrzenie pomiędzy palcami są tak trudno dostępne? Oczywiście że nie. Dlaczego zatem są tak często brudne? Ponieważ ich staranne umycie wymaga nieco wysiłku. Prawidłowa higiena rąk powinna wymuszać na nas takie mycie, aby również miejsca pomiędzy palcami zostały dokładnie umyte. To właśnie w tych miejscach panują najlepsze warunki do namnażania się bakterii – jest ciepło oraz wilgotno.

• Nie umyty kciuk – niestety nie można również powiedzieć że higiena rąk jest perfekcyjna, jeśli chodzi o kciuk. A dokładnie, jego nasadę. Stosując się do wyżej wymienionej instrukcji mycia, można być pewien, że każdy z pięciu palców jednej dłoni zostanie właściwie umyty. Pozbywając się z niego zarazków, bakterii i wirusów, w bardzo dużym stopniu ograniczmy ryzyko zachorowań.

Higiena rąk wymaga wody i mydła

Czy można umyć dłonie na sucho? Oczywiście że nie. A czy można umyć dłonie bez mydła? Również nie. Niestety często widzimy taki obrazek. Ktoś podchodzi do umywalki, odkręca wodę, wkłada pod strumień obie dłonie i moczy je przez kilka sekund. Następnie zamyka kran i wychodzi z łazienki w przekonaniu że umył swoje dłonie. Niestety nie ma to nic wspólnego z tym, czym jest higiena rąk. Aby była ona prawidłowo utrzymana, należy stosować się do tych zaleceń:

1. Zmocz dłonie pod strumieniem wody,

2. Nałóż mydło lub detergent,

3. Myj dłonie,

4. Spłucz dłonie wodą,

5. Jeśli jest to konieczne, powtórz procedurę od nowa.

Nie można przy tym zapomnieć o jednym, bardzo ważnym elemencie. Jakim? Czasie, który jest konieczny do tego, aby higiena rąk była utrzymana na prawidłowym poziomie.

Jak długo myć dłonie – higiena rąk z zegarkiem w ręku

Jest to jedno z najczęściej zadawanych pytań w kontekście higieny rąk. Jak długo powinniśmy myć dłonie, aby były one czyste? 5 sekund? 15? 30? A może jedną minutę lub dwie? Odpowiedź na to pytanie jest prosta. Stosując się do naszej instrukcji mycia dłoni, wystarczy to robić przez 30 sekund. To wystarczy, aby zneutralizować typowe bakterie, zarazki, wirusy, pasożyty oraz zanieczyszczenia stałe, z którymi możemy mieć do czynienia każdego dnia w swoim otoczeniu. Nieco inaczej wygląda czas mycia dłoni pracowników medycznych. Osoby wykonujące operacje chirurgiczne, powinny myć dłonie od 1 do 2 minut. Oczywiście w tym przypadku mają oni do swojej dyspozycji również dedykowane preparaty, znacznie wyższej jakości i skuteczności niż klasyczne mydło toaletowe. Stosując się jednak do zasady, aby regularna higiena rąk trwała minimum 30 sekund, można być pewnym tego że zwiększamy swoje bezpieczeństwo, minimalizując ryzyko zarażenia lub infekcji.

Higiena rąk – czyli kiedy myć dłonie

Wiele osób zastanawia się ile razy w ciągu dnia powinno się myć dłonie. Czy jest na to jednoznaczna odpowiedź? Oczywiście że nie. Częstotliwość mycia rąk zależy od naszej pracy, wykonywanych czynności i stylu życia. Przykładowo, pracownik gastronomii lub stoiska spożywczego będzie myć dłonie częściej niż np. pracownik budowlany. Mimo wszystko, można wypisać kilka podstawowych sytuacji, w których higiena rąk powinna być zachowana szczególnie.

Żywność i higiena rąk

Higiena rąk i mycie dłoni powinno być wykonane przed każdym kontaktem z żywnością. Niezależnie, czy jest to krojenie wędlin, podanie pieczywa, przygotowanie kanapek lub gotowanie, zawsze przed tym zadaniem należy dokładnie umyć dłonie. Również wtedy, kiedy przerwiemy czynność, aby np. odebrać telefon, otworzyć drzwi lub obsłużyć klienta, przyjmując od niego zapłatę, należy ponownie umyć dłonie przed kontynuowaniem przerwanego zadania. Za każdym razem dłonie myjemy w taki sam sposób, zgodny z zamieszczoną powyżej instrukcją.

Higiena rąk przed posiłkiem

Wydaje się być oczywistym, że przed przystąpieniem do jedzenia jakiegokolwiek posiłku, należy umyć swoje dłonie. Higiena rąk jest gwarantem naszego zdrowia. Niezależnie od tego, czy posiłek spożywamy z użyciem sztućców, czy właśnie jedząc rękoma. Pamiętajmy o tym, że wystarczy chwilowy, przypadkowy kontakt nieumytych dłoni z ustami, aby doszło do przeniesienia się groźnych zanieczyszczeń i bakterii. Mogę one być śmiertelnie niebezpieczne, szczególnie dla osoby z obniżoną odpornością.

Higiena rąk przed toaletą

Chyba każdy rozumie konieczność umycia dłoni po skorzystaniu z toalety. Ale przed skorzystaniem z niej? Owszem, to również jest konieczne. Szczególnie kiedy korzystamy z toalet publicznych. Otwierając drzwi przez chwycenie klamki, mamy kontakt ze znajdującymi się na nich zanieczyszczeniami i bakteriami. Następnie tych samych dłoni używamy do chwycenia członka i wykonania czynności fizjologicznej. W ten prosty sposób może dojść do transmisji groźnych bakterii i wirusów, mogących prowadzić do zakażeń i stanów zapalnych, bez potrzeby kontaktu seksualnego. Aby temu zapobiec wystarczy bardzo niewiele. Higiena rąk, czyli dokładne umycie dłoni w zupełności wystarcza.

Higiena rąk po toalecie

Po skorzystaniu z toalety również należy umyć dłonie. Bardzo dokładnie. Usuwamy w ten sposób z nich pozostałości ewentualnych płynów ustrojowych i bakterii. Jeśli tego nie zrobimy, przenosimy swoje bakterii na klamki oraz inne elementy wyposażenia łazienki, zagrażając tym samym innym osobom, w przyszłości korzystającym z tego pomieszczenia. Pamiętajmy, higiena rąk to nasza odpowiedzialność za zdrowie swoje i innych ludzi.

Higiena rąk przed zabiegami kosmetycznymi

Wykonywanie zabiegów kosmetycznych, czy to sobie, czy innej osobie, wymaga od nas maksymalnej odpowiedzialności. Czy ktokolwiek mógłby chcieć, aby dotykać jej twarzy lub ciała brudnymi dłoniami? Oczywiście że nie. Higiena rąk świadczy zatem o profesjonalizmie kosmetyczki, manicurzystki oraz innych osób wykonujących zabiegi kosmetyczne. Również kiedy sami sobie zamierzamy wykonać makijaż lub jakąkolwiek inną czynność, trzeba pamiętać o umyciu dłoni. W przeciwnym wypadku możemy przenieść na skórę twarzy groźne zarazki i wirusy. Mogę one wywoływać trądzik lub opryszczkę.

Higiena rąk przed opieką dzieckiem

Dziecko jest niezwykle delikatnym i podatnym na wszelkiego rodzaju infekcje i choroby organizmem. Bardzo łatwo może dojść do zakażenia lub infekcji małego dziecka, jeśli będziemy wykonywać podstawowe czynności pielęgnacyjne brudnymi dłoniami. Higiena rąk jest zatem konieczna przed każdym przebieraniem pieluchy, myciem dziecka, karmieniem, zabawą i braniem go na ręce. Pamiętajmy o tym zarówno wtedy, kiedy opiekujemy się swoim dzieckiem, jak również przychodzimy w gości do kogoś, kto ma małe dziecko.

Higiena rąk przed opieką pacjenta

Również osoby dorosłe, ale wymagające naszej opieki, np. z powodu podeszłego wieku lub stanu zdrowia, wymagają od nas odpowiedzialności. Dotyczy to przede wszystkim dokładnego umycia rąk przed kontaktem z nimi. Pamiętajmy że takie osoby bardzo często mają obniżoną odporność. Oznacza to że są bardzo podatne na działanie zarazków i wirusów, które nam nie wyrządzą żadnej krzywdy. Jednak w kontakcie z osobą mającą bardzo słabą odporność immunologiczną, łatwo mogą pokonać tę barierę i wniknąć do organizmu, wyrządzając wiele szkód. Higiena rąk jest zatem konieczna zawsze, kiedy udajemy się w odwiedziny do schorowanego członka rodziny lub wykonujemy jakiekolwiek czynności związane z opieką nad nim. Od mycia, aż po karmienie oraz uścisk dłoni.

Higiena rąk przed użyciem narzędzi kuchennych

Co powiesz o tym, aby umyć dłonie zanim sięgniesz po łyżkę, widelec lub nóż, nawet nie mając ochoty aby go użyć? Zamierzasz na przykład na nowo ułożyć sztućce w szufladzie lub wyjąć je ze zmywarki i powkładać na swoje miejsce. Czy wiesz że robiąc to brudnymi, nieumytymi rękami, pozostawiasz na nich zarazki, bakterii i wirusy? Są one bardzo groźne dla osób, które w przyszłości zamierzają z nich skorzystać. Twoich dzieci, męża, żony lub innych członków rodziny. Pamiętaj zatem o tym, aby przed każdym, nawet najkrótszym kontaktem ze sztućcami, higiena rąk była zachowana. 30 sekundowe mycie pozwoli Ci zatroszczyć się o zdrowie i bezpieczeństwo swoich najbliższych.

Higiena rąk a zwierzęta

Żyjemy w mieszkaniach i domach nie tylko ze swoimi bliskimi, ale również w towarzystwie zwierząt domowych. Psy, koty, świnki morskie, króliki, papugi. Za każdym razem, kiedy mamy bezpośredni kontakt z tymi zwierzętami lub wykonujemy czynności związane z obsługą ich poideł, miseczek z jedzeniem lub kuwet, należy pamiętać o umyciu rąk. Higiena rąk po każdym kontakcie ze zwierzętami, domowymi i wolno żyjącymi, jest konieczne aby móc uchronić się przed groźnymi chorobami. Chorobami, na które mogą również zachować nasze pupile. Przykładowo, jeśli podczas spaceru pogłaszczemy obcego kota i po powrocie do domu higiena rąk nie zostanie wykonana, możemy przenieść na naszego czworonoga groźny wirus. Aby do tego nie doszło, mycie rąk powinno być bezwzględnie stosowane.

Higiena rąk po dotknięciu pieniędzy

Banknoty i monety są niesamowitym źródłem bakterii, zarazków i wirusów. Przekazywane z rąk do rąk i będące w obiegu nawet przez kilkanaście lub kilkadziesiąt lat, ani razu nie były dezynfekowane. Każdorazowo i bez wyjątku higiena rąk powinna być zachowana kiedy trzymaliśmy w nich pieniądze.

Higiena rąk po powrocie do domu

Pierwszą czynnością, którą zawsze powinniśmy wykonać zaraz po powrocie do domu lub mieszkania, jest umycie dłoni. Ręce myją wszyscy domownicy i goście, którzy przekroczyli próg domu. Rodzice, którzy wracają z pracy oraz dzieci, które właśnie wróciły ze szkoły. Higiena rąk powinna stać się nawykiem, o którym nie trzeba przypominać.

Czym myć dłonie, aby higiena rąk była najlepsza?

Na rynku mamy dziś bardzo duży asortyment produktów kosmetyczny i toaletowych. Wśród nich znajdujemy olbrzymi wybór mydeł w kostce, mydeł w płynie i piance, a także preparatów bakteriobójczych i dezynfekujących. Wybór odpowiedniego środka do mycia rąk jest bardzo ważny i powinien być uzależniony od stopnia i czynników ryzyka, z jakimi mamy do czynienia. Przykładowo, w domu higiena rąk może być zachowana z użyciem klasycznego mydła w kostce lub w płynie. Dotyczy to również większości firm. Jednak w przypadku szpitali, przychodni zdrowia czy lokali gastronomicznych, zwykłe mydło może okazać się niewystarczające. Właśnie tam polecane są płyny bakteriobójcze i dezynfekujące.

Higiena rąk mydłem toaletowym w kostce

Klasyczne mydło w kostce jest jednym z najpopularniejszych produktów do mycia rąk. Jest tanie, powszechnie dostępne i znane większości z nas. Jednak czy zapewnia oczekiwany stopień higieny? Niestety nie. Mydło w kostce jest polecane do indywidualnego użytkowania przez jedną osobę. Współdzielenie go z innymi ludźmi niestety nie jest korzystne i zalecane. Na jego powierzchni mogą znajdować się bakterie i wirusy pozostawione przez poprzednich użytkowników. Dlatego zalecamy aby higiena rąk przy pomocy mydła w kostce była stosowana wyłącznie do celów indywidualnych.

Higiena rąk mydłem w płynie

Mydło w płynie jest znacznie bezpieczniejsze. Szczególnie jeśli jest aplikowane przez automatyczne, bezdotykowe dystrybutory i podajniki. Mydło w płynie ma bardzo dużą zaletę. Jest wygodne w stosowaniu, wymaga znacznie mniejszej ilości wody i pozwala zachować wyższy poziom higieny. Higiena rąk jest zachowana wtedy, kiedy ograniczamy kontakt dłoni z przypadkowymi przedmiotami. Takimi są np. klamki, krany czy przyciski podajników mydła. Oznacza to że wybierając podajnik mydła w płynie do swojej łazienki, warto kupić jeden z niżej opisanych.

• Łokciowy podajnik mydła w płynie - jego użycie nie wymaga angażowania dłoni. Aby wycisnąć porcję mydła, wystarczy łokciem przycisnąć wystającą dźwignię. Jest to bardzo poręczne i praktyczne rozwiązanie, stosowane np. w łazienkach szpitalnych.

• Automatyczny podajnik mydła w płynie – mydło w płynie może również być dystrybuowane poprzez podajniki automatyczne. Są one zasilane wyjmowanymi bateriami i zostają wyposażone w pompkę i fotokomórkę. Kiedy wykryje ona ruch pod czujnikiem, uruchamia pompkę, która dozuje ściśle odmierzoną porcję mydła.

• Klasyczny podajnik mydła w płynie – jest to jeden z najpopularniejszych podajników. Higiena rąk w dalszym ciągu jest zachowana, jednak użycie podajnika wymaga wciśnięcia kciukiem lub całą dłonią przycisku, znajdującego się na frontowym panelu. Mając kontakt z takim dozownikiem, koniecznie należy pamiętać o bardzo dokładnym, trwającym min. 30 sekund umyciu dłoni.

Higiena rąk mydłem w piance

Mydło w piance to nic innego, jak specjalnie napowietrzone mydło w płynie. Stosowanie mydła w piance ma wiele zalet, przede wszystkim nie wymaga użycia tak dużej ilości wody. Mydła w piance są również bardziej wydajne i nie spływają z dłoni. Do ich używania stosuje się podajniki. Najczęściej są to podajniki automatyczne, zasilane bateriami i wyposażone w fotokomórkę. Podajniki tego typu sprawiają, że higiena rąk jest jeszcze łatwiejsza do utrzymania.

Higiena rąk płynami

Wszędzie tam, gdzie mydło w płynie jest niewystarczające do zneutralizowania bakterii i wirusów, konieczne jest użycie dedykowanych płynów dezynfekujących i antybakteryjnych. Powstają one na bazie alkoholu, który jest najskuteczniejszą bronią w neutralizowaniu zarazków oraz związków organicznych, doprowadzając do ich rozpuszczenia. Higiena rąk płynami dezynfekującymi i antybakteryjnymi również obejmuje opisaną na początku instrukcję mycia rąk. Różnica pomiędzy stosowaniem w/w płynów i mydeł polega na tym, że w przypadku płynów nie ma konieczności używania wody. Co więcej, nie należy tego robić, gdyż może to doprowadzić do rozcieńczenia płynu, a w konsekwencji zmniejszenia jego skuteczności działania.

Higiena rąk – czy wystarcza tylko mycie?

Czy częste i dokładne mycie rąk zapewnia nam maksymalną ochronę? Czy utrzymywana w ten sposób higiena rąk jest wystarczająca? Nie! Niewiele da nawet częste mycie rąk, jeśli ze swojego życia nie wyeliminujemy innych zachowań, mogących prowadzić do natychmiastowego przenoszenia na ręce zanieczyszczeń. Aby tego uniknąć, należy stosować następujące zasady:

• Otwieraj drzwi łokciem, butem lub udem – zawsze i wszędzie, kiedy jest to możliwe, staraj się otwierać drzwi bez dotykania ich dłonią. Możesz się o nie oprzeć bokiem ciała, spróbować nacisnąć klamkę łokciem lub dłonią schowaną w rękaw kurtki, koszuli lub bluzy. Zwróć uwagę na to, że coraz więcej drzwi w toaletach publicznych posiada w dolnej części specjalne, metalowe okucie. Blacha chroni drzwi przed wilgotnym mopem używanym do mycia podłóg, ale również służy temu, aby otworzyć je za pomocą czubka buta. Wystarczy je delikatnie popchnąć, aby opuścić łazienkę bez użycia dłoni. Dzięki temu, higiena rąk zachowana jest na maksymalnym poziomie.

• Kichaj do łokcia – kichając usuwamy ze swojego organizmu wiele zanieczyszczeń i bakterii. Nie należy kichać bezpośrednio w dłoń, ponieważ zarazki i wirusy zostają na niej zachowane. Dotykając następnie innych przedmiotów, przenosimy je na nie. Aby to ryzyko wyeliminować, należy kichać bezpośrednio do chusteczki higienicznej, którą następnie wyrzucimy lub do łokcia.

• Dezynfekuj smartfon – uważa się że na naszych telefonach jest kilkanaście razy więcej zarazków i wirusów niż w toaletach. Za każdym razem, kiedy korzystasz ze swojego telefonu, a następnie wykonujesz inną wymagającą higieny rąk czynność, powinno się umyć dłonie. Należy również dezynfekować swoje urządzenie, czyszcząc je specjalnymi chusteczkami nasączonymi alkoholem.

Czy higiena rąk jest konieczna – zagrożenia?

Mycie rąk jest koniecznością, czy może wymyśloną przez lekarzy fanaberią? Wydaje się to nieprawdopodobne, ale w obecnych czasach nie brakuje osób, które tak właśnie myślą. Odpowiedzi na to pytanie nie trzeba szukać daleko. Dziś higiena rąk jest podstawową metodą obrony przed wieloma chorobami. Szacuje się że na naszych dłoniach obecnych jest kilka milionów bakterii. Zdecydowana większość z nich to naturalna flora bakteryjna człowieka. Niegroźna dla nas i mająca nas chronić przed innymi zagrożeniami. Jednak wśród nich znajdować mogą się również groźne bakterie i wirusy.

Higiena rąk – co na nich nosimy i co może nam zagrażać

• Salmonella – higiena rąk ma nas przede wszystkim chronić przed zatruciami pokarmowymi, wywołanymi Salmonellą. Jest ona wyjątkowo groźna dla małych dzieci, mogąc doprowadzić do groźnych powikłań.

• Owsików – trudno w to uwierzyć, ale na skórze naszych dłoni bardzo często znajdują się jaja owsików. Bardzo łatwo przenoszą się przez dotyk. Jajami owsików można zarazić się w sklepie, wybierając warzywa z półki, w piaskownicy lub autobusie.

• Wirus WZW A – ten wirus powoduje żółtaczkę pokarmową. Do zarażenia najczęściej dochodzi w ośrodkach zdrowia. Aby się chronić przed tym wirusem, konieczna jest dokładna higiena rąk zaraz po powrocie do domu.

• Rotarwirusy – mogą wywoływać często powtarzające się biegunki, nudności oraz bóle brzucha. Aby ograniczyć to zjawisko, konieczna jest regularna i bardzo dokładna higiena rąk.

• Escherichia coli – bakteria E.Coli jest bardzo popularna i bardzo groźna. Kiedy przedostanie się do układu pokarmowego, może poczynić w naszym organizmie poważne spustoszenia. Jak do niego nie dopuścić? Odpowiedzią jest higiena rąk. Wystarczająco długa i dokładna.

Pamiętajmy o tym że higiena rąk nie jest czymś, co musi być uciążliwe. Wyrabiając w sobie prawidłowe nawyki, zapewniamy sobie i naszym bliskim maksymalną ochronę przed wieloma chorobami. Jednocześnie zwracajmy uwagę na to, aby nie tylko często i dokładnie myć ręce, ale również unikać kontaktu brudnych dłoni z ustami, nosem, oczami i jedzeniem. Ograniczając kontakt zanieczyszczonej skóry z błonami śluzowymi i łącząc to z dokładnym i częstym myciem rąk, zapewniamy sobie najlepszą możliwą ochronę przed wieloma uciążliwymi i groźnymi chorobami.